พระนิพนธ์ในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์

สมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลฯ และงานศิลปะ Prince Mahidal and Art, กรุงเทพฯ : อมรินทรพริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน),  ๒๕๓๘, ๕๙ หน้า

 พระนิพนธ์เล่มนี้เป็นสมุดภาพที่มีความงดงามยิ่งเล่มหนึ่ง สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงรวบรวมและจัดพิมพ์ขึ้นในวโรกาสที่องค์นิพนธ์ทรงมีพระชนม์มายุ ๖ รอบ  ในพุทธศักราช ๒๕๓๘ เนื้อหาในเล่มได้จากปกฐกถาที่ทรงบรรยายเกี่ยวกับความสน พระทัยด้านศิลปะของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ทั้งนี้ทรงนิพนธ์ไว้ตอนหนึ่งของคำนำว่า “ มูลนิธิ กลุ่มและบุคคลต่าง ๆ ได้แสดงไมตรีจิตต่อข้าพเจ้าอย่างล้นพ้น ข้าพเจ้าจึงอยากตอบแทนด้วยสิ่งที่เป็นน้ำพักน้ำแรง”   

   “ น้ำพักน้ำแรง” ในองค์ผู้ทรงนิพนธ์ปรากฏออกมาเป็นสมุดภาพอันงดงามด้วยภาพวาดสีน้ำและภาพลายเส้นผีพระหัตถ์ในสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก เมื่อครั้งดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดช กรมขุนสงขลานครินทร์ ภาพสุดท้ายเป็นพระรุปสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลฯ ทรงฉายในปีสุดท้ายแห่งพระชมน์ชีพ คือ พ.ศ. ๒๔๗๒

      พระอัจฉริยภาพทางศิลปะของสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลฯ มีพื้นฐานมาจากความสนพระทัยมาแต่ทรงพระเยาว์ ระหว่างที่ทรงศึกษาในต่างประเทศ เมื่อเสด็จยังที่ใดก็ตาม จะทรงวาดภาพสีน้ำ เป็นภาพภูมิประเทศ ผู้คน เช่น ภาพเกาะสปิดสเบอร์ก ที่ไอซ์แลนด์ คราวที่เสด็จประพาสระหว่างปิดเทอมหน้าร้อน พ.ศ.๒๔๕๑ ภาพทะเลสาบโคโมในประเทศอิตาลี เป็นต้น นอกเหนือไปจากพระอัจฉริยภาพทางศิลปะที่ปรากฏเด่นชัดจากภาพวาดสีน้ำเหล่านี้แล้วยังทรงร่างภาพสเก็ตซ์ลงในสมุดบันทึกส่วนพระองค์อีกเป็นจำนวนมาก เช่น ภาพโดม หรือ ภาพศาลาเทศบาลเมืองบรัสเซลล์ เป็นต้น