ชีวประวัติ                                   

ชื่อเดิม คูณ เกิดเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ.2471 ที่ตำบลทรายมูล กิ่งอำเภอทรายมูล จังหวัดยโสธร เป็นบุตรของ นายสนิท และนางลุน สำเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษาปีที่ 6 จากโรงเรียนสานปรีชาบัณฑิต อำเภดเมือง จังหวัดยโสธร เตยประกอบอาชีพ หลายประเภท เป็นกรรมกรรับจ้าง เป็นคนเลี้ยงม้า เป็นสารถีสามล้อ จนกระทั่งสอบเป็นครู สอนหนังสืออยู่ประมาณ 9 ปี จึงเปลี่ยน ไปทำงานในหน้าที่ผู้คุมเรือนจำ และลาออกจากราชการเมื่ออายุ 40 ปี เศษ

    ชีวิตนักเขียนของคำพูนไม่ราบรื่นนัก เพราะขายลิขสิทธิ์ขาด ให้กับสำนักพิมพ์ในยุคแรก ๆ ต่อมาตั้งสำนักพิมพ์เอง จัดพิมพ์ ผลงานของตนเองต่อมาป่วยเป็นโรคเกาต์ ใช้ชีวิตคู่กับลันนา เจริญสิทธิชัย จนกระทั่งเสียชีวิต เมื่อวันที่ 4 เมษายน พ.ศ.2546

    เกียรติประวัติของคำพูน บุญทวี นอกจากจะเป็นนักเขียนรางวัลซีไรต์คนแรกแล้ว ยังได้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ เมื่อปี พ.ศ. 2544 อีกด้วย

     ในช่วงที่เป็นผู้คุมนักโทษเขาเริ่มเขียนหนังสือ และเรื่องสั้นเรื่องแรก เขาได้ส่งให้บรรณาธิการ อาจินต์ ปัญจพรรค์ เรื่อง นิทานลูกทุ่ง ได้ตีพิมพ์ ในนิตยสารฟ้าเมืองไทย และได้เป็นนักเขียนประจำฉบับ และได้เขียนผลงานชิ้นต่อมา

      ลักษณะงานเขียนของคำพูนมักเป็นเรื่องที่เป็นประสบการณ์ชีวิตของตนเอง การใช้ภาษามักเป็นภาษาที่ง่าย สื่อสารกับผู้อ่านได้โดย ไม่ต้องตีความ ซึ่งเป็นการใช้ภาษาที่เหมาะกับเรื่อง เพราะส่วนใหญ่เป็นเรื่องราวของชาวบ้านทุ่ง